De Eerste Wereldoorlog in begrijpelijke taal gaat over het ontstaan en het verloop van WO1. In twee extra hoofdstukken wordt tevens een overzicht gegeven van de militaire geschiedenis en van het militaire denken door de tijd heen.
Het boek begint met een uitgebreide beschrijving van de voorgeschiedenis van de oorlog, de negentiende eeuw. Het gaat hierbij om het ontstaan van de massasamenleving, industrialisering en technologische vooruitgang. Welke gevolgen had dit alles voor de oorlogsvoering?
Vervolgens worden de klassieke oorzaken van de oorlog besproken: nationalisme, militarisme, imperialisme, klassieke diplomatie, bondgenootschappen en verkeerde inschattingen van de politieke leiders. Wat zijn eigenlijk écht de oorzaken van WO1? En waarom staat dat nooit goed uitgelegd in de schoolboeken? De aanleiding van de oorlog was onmiskenbaar de moord op Frans Ferdinand op 28 juni 1914. Maar waarom duurde het nog ruim een maand voordat de oorlog begon?
Aan het begin van de oorlog valt Duitsland Frankrijk binnen, aan de hand van het Von Schlieffenplan. Wat in 1870 en 1940 wel lukte, lukte in 1914 niet: snel Frankrijk verslaan. De mislukking van het Duitse aanvalsplan heeft tot gevolg dat de Duitsers zich ingraven en een vier jaar lange loopgravenoorlog is het gevolg aan het westfront (Frankrijk en België). Hoe zag zo een loopgravenstelsel eruit en wat was het voor de soldaten om te leven in een loopgraaf?
Aan het oostfront loopt de oorlog heel anders. Hoe kunnen deze verschillen worden verklaard? En wat gebeurt er aan het oostfront en de andere fronten in de Balkan, Italië en Afrika? Het leek alsof de hele wereld bij de oorlog betrokken raakte, vandaar de term Eerste Wereldoorlog. Destijds werd de oorlog de Grote Oorlog genoemd.
In een aantal hoofdstukken wordt de rol van en ruzie tussen politici en militaire leiders besproken. Wie was de baas? En (hoe) kunnen we dat rijmen met het beroemde zegswijze van Von Clausewitz dat oorlog een voortzetting van politiek is met andere middelen (m.a.w. de politiek is de baas)? Verder wordt ingegaan op de logistiek van een industriële oorlog. Helaas lijkt dit maar al te actueel door de oorlog in Oekraïne. Waar wordt de oorlog beslecht, op het slagveld of in de fabriekshal? En wat zijn de gevolgen van een economische blokkade over zee voor Duitsland en Oostenrijk?
Ook wordt aandacht besteed aan de vraag waarom soldaten (door) vochten. Wat doet dat met een mens, op industriële wijze oorlog voeren? Het is het unieke en bijzondere van de Eerste Wereldoorlog: de rol van mensen in een oorlog was totaal veranderd! Dapperheid en fysieke kracht schenen er niet meer toe te doen. Het was een oorlog tussen machines bediend door mensen. Dus wat was het breekpunt voor de soldaten en voor legers?
Ten slotte wordt verteld hoe de oorlog afliep en wordt uitgelegd waarom Duitsland de oorlog verloor.
Als extra zijn hoofdstukken toegevoegd over de geschiedenis van oorlog en de geschiedenis van het denken over oorlog. Hierin staan een aantal vragen centraal. Wat is het precies, een oorlog? Welke soorten zijn er? Hoe ontstaan oorlogen precies? Kunnen we ze afschaffen of beperken? En wat is de wisselwerking tussen maatschappij en oorlog? Zijn er algemene, universele kenmerken te noemen van oorlogen?
Veel leesplezier!